Een monumentaal Tuindorp
Toen ik in 2011 bestuurder werd van Havensteder stonden we aan de vooravond van de monumentale verbetering van Tuindorp Vreewijk. Dit eerste Rotterdamse Tuindorp, opgericht door K.P. Van der Mandele in 1913 is een pareltje op Zuid. Maar wel eentje die haar glans verloren was.
De buurt verpauperde en was bestempeld als Vogelaarwijk. De woningen in Tuindorp Vreewijk waren zwaar verouderd en stonden op de lijst om te worden gesloopt.
De betrokkenheid van Vreewijkers is groot en dankzij verenigde krachten konden zij Vreewijk redden van de sloophamer. Vreewijk werd aangewezen als beschermd stadsgezicht en een deel van de woningen kreeg een monumentenstatus.
Havensteder schaarde zich achter de bewoners en de plannen voor sloop gingen van tafel. Het roer ging om, de spandoeken mochten weg.
De verbetering van ruim 1300 woningen startte in 2012 en duurde ruim 10 jaar. De bewoners bleven actief en werden betrokken bij de totstandkoming van de plannen. Belangrijk voor het proces was de erkenning van het belang van de buitenruimte als bindend element. Juist dat maakt tuindorpen zo aantrekkelijk en juist dat is essentieel voor de sociale cohesie in de wijk.
Inmiddels is het 2023. Alle woningen zijn aangepakt. De buitenruimte is, voor een groot deel al, opnieuw ingericht, de houten schuttingen vervangen door groene hagen. De oorspronkelijke kleuren en kenmerken van de daken en de gevels zijn hersteld, de wijk oogt fris en verzorgd. Een monumentaal pareltje op Zuid, dat is het.
En toch… en ook …
De aanpak van Tuindorp Vreewijk is tot stand gekomen met steun en hulp van velen, maar heeft ook enorm veel geld gekost. We konden niet alles anders maken. De woningen blijven klein en het wordt binnen snel vochtig, zeker als er meerdere mensen gebruik moeten maken van een beperkte doucheruimte. De woningen zijn weliswaar geïsoleerd en hebben een groen energielabel, maar zonnepanelen plaatsen op monumentale daken gaat niet zomaar. En in het prachtige stratenplan, daterend van begin vorige eeuw, is weinig ruimte voor auto’s en parkeren.
Maar veel bewoners blij met hun vernieuwde huisje.
Op 31 augustus 2023 vieren we met bewoners en betrokkenen de realisatie van dit Tuindorp anno 2023. Meer dan een decennium hebben we elkaar vastgehouden en is iets gerealiseerd wat velen voor niet voorzien hadden. Een mijlpaal. Goed om daarbij stil te staan.
En daarna gaan we door, want na dit tuindorp zijn de duizenden andere woningen in Vreewijk een keer aan de beurt. Dat wordt sowieso een ander traject. Zeker samen met bewoners. En ook met de geleerde lessen uit de afgelopen 10 jaar in onze achterzak. Geen masterplan van 10 jaar, maar een kleinschalige gerichte aanpak: blok voor blok. Met variëteit in ingrepen. Maatschappelijk en financieel verantwoord. Met respect voor wat ooit bedacht is, met toevoegingen die passen bij de huidige tijd.
